“นายแพทย์ธีระ” เผย โควิดสายพันธุ์ย่อย ใหม่ดื้อรั้นต่อภูมิต้านทานทั้งจากวัคซีน เป็นโอกาสที่จะเกิดการติดเชื้อโรคได้ง่ายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้เยอะขึ้น

รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat ระบุว่า 29 พฤศจิกายน 2565… เมื่อวานนี้ทั่วทั้งโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 ลำดับแรก ที่ติดเชื้อโรคสูงสุดเป็น ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน และฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่มีประเทศจากยุโรปและเอเชียครอบครอง 7 ใน 10 ลำดับแรก และ 13 ใน 20 ลำดับแรกของโลก

ปริมาณติดเชื้อโรคใหม่ในแต่ละวันของทั่วทั้งโลกปัจจุบันนี้ มาจากทวีปเอเชีย และ ยุโรป รวมกันคิดเป็นจำนวนร้อยละ 76.25 ของทั้งโลก ตอนที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นจำนวนร้อยละ 74.93

…ลักษณะ โควิดสายพันธุ์ย่อย ในออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในออสเตรเลียปัจจุบันนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีอีกทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% และอื่น ๆ

ลักษณะดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น เป็นที่คาดการณ์กันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในลักษณะนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่าวิตกได้แก่ BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป และจะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในระยะเวลาเพียงไม่นาน ทั้งนี้ BQ.1.x จะครอบครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา และ ยุโรป ส่วน BA.2.75.x และ XBB จะเด่นในแถบเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีลักษณะท่าทางจะเป็นไปในแนวทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนการันตีเรื่องการดื้อรั้นต่อภูมิต้านทาน

คณะทำงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศอเมริกา ได้เผยแพร่ผลที่เกิดขึ้นจากงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พฤศจิกายน 2565

ชี้ให้เห็นว่า สายพันธุ์ย่อยใหม่ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x และ XBB นั้นดื้อรั้นต่อภูมิต้านทานอีกทั้งจากวัคซีน และการที่เคยติดเชื้อโรคมาก่อน มากกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้อย่างยิ่ง

หากแม้ข้อมูลทางคลินิกในขณะนี้ ยังไม่มีหลักฐานการันตีว่าจะมีผลให้ป่วยไข้ร้ายแรงเยอะขึ้นกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แต่ความสามารถการดื้อรั้นต่อภูมิต้านทานที่มากขึ้นนั้น ย่อมส่งผลทำให้เป็นโอกาสที่จะเกิดการติดเชื้อโรคได้ง่ายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้เยอะขึ้นเป็นเงาตามตัว

อย่างนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้เห็น ถึงความสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน อีกทั้งเรื่องการใส่หน้ากาก เลี่ยงความประพฤติปฏิบัติเสี่ยง เลี่ยงสถานที่คับแคบระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด และ เว้นระยะห่าง จากคนอื่น ๆ

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ทางเดินประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมายาวนานหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

แม้เทียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในระยะเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ระบาดไปยังประเทศต่าง ๆ ทั่วทั้งโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกก่อนหน้าที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์ดั้งเดิม (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดน่าจะมีลักษณะท่าทางแตกต่างไปจากอดีตกาล เพราะว่ามีต้นเหตุเรื่องการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ ผันกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งความสามารถของเชื้อไวรัสแต่ละสายพันธุ์ ความประพฤติปฏิบัติการป้องกันตัว และ การใช้ชีวิตของมวลชน ประเภท และความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ และอื่น ๆ

ผลพวงที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งในด้านปริมาณการรับเชื้อ การป่วย การตาย และ Long COVID นั้น ก็เลยเป็นโอกาสสูง ที่จะผันกับแนวทางควบคุมป้องกันโรค และ ความพร้อมเพรียง “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น อีกทั้งเรื่องยาที่ตามมาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าพลเมืองในประเทศ จะเข้าถึง และ พึ่งพาได้ไหม ยามที่เกิดปัญหา

คำตอบที่ปรารถนาของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ พลเมืองสามารถพึ่งพา และได้รับการช่วยเหลือดูแลอย่างทันทีทันควัน มีประสิทธิภาพ โดยตลอด

ไม่ต้องเผชิญกับภาวการณ์หมดหวัง คอย กระทั่งต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…เหตุการณ์ตอนนี้นั้น จำเป็นที่จะต้องดำเนินชีวิตอย่างมีสติ ไม่ประมาทในการดำเนินชีวิต

ป้องกันตัวอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งช่วงทำงาน เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่ได้กำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงลงไปได้มาก

ยิ่งกว่านั้น ยังคงพบอาการของการสูญเสียการได้กลิ่น และการรับรส พบอาการแตกต่างจากปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กรุ๊ปอาการของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจติดขัด และกรุ๊ปอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายกันกับสายพันธุ์เดลตาได้ด้วยเหมือนกัน

สำหรับผู้ที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีลักษณะอาการเสี่ยงติดเชื้อโรค แนะนำให้ตรวจ ATK ด้วยตนเอง โดยควรเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน และ มีค่าความไว (Sensitivity) และ ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำลงยิ่งกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลที่ได้รับมาจาก รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์